Stacja w Nowych Liniach. Głód ziemi kontra nauka

Po trzech latach starań Stacja Doświadczalna Oceny Odmian (SDOO) przenosi się ze Szczecina Dąbia do Nowych Linii w powiecie pyrzyckim. Szczecin zyskuje tereny inwestycyjne, a rolnicy z Równiny Pyrzycko-Stargardzkiej ośrodek o wysokim poziomie kultury rolnej. Byłoby szybciej, gdyby przekazania ziemi SDOO nie blokowała w Warszawie Zachodniopomorska Izba Rolnicza.

Kto nie chciałby mieć za płotem gospodarza, który pracując poprawia byt swoich sąsiadów? W wyniku rekomendacji odpowiednich odmian do uprawy szacowana korzyść dla rolnictwa w województwie zachodniopomorskim wyniesie około 50-60 milionów złotych rocznie (COBORU, 18.12.2017). Kto rekomenduje? Stacja Doświadczalna Oceny Odmian.

– Musicie wiedzieć, że różnice w plonowaniu odmian dochodzą do pół tony. – mówi dr inż. Dariusz Rawicki, Dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Szczecinie Dąbiu (10.08.2017). – Policzcie sobie. Przecież macie dziesiątki hektarów. Jaka to jest skala produkcji, a potem jakie to są pieniądze… jeżeli odmiany nie są dobrane właściwie lub korzysta się z odmian, które od wielu wielu lat sąsiad wysiewa, a wy od sąsiada pobieracie materiał siewny.

Stacja Doświadczalna Oceny Odmian jest jednym z szesnastu podmiotów wchodzących w skład Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej (COBORU). To jednostka naukowo-badawcza. SDOO zajmuje się, między innymi, ustalaniem list zalecanych do uprawy odmian na terenie województwa na bazie wyników doświadczeń prowadzonych w ramach porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego. Bada wartości gospodarcze odmian. Bada tożsamość odmian. Sprawdza, czy materiał siewny jest w rzeczywistości tym, co zostało zarejestrowane. To centrum wiedzy o postępie biologicznym, o nowych odmianach, nie tylko dla rolników z województwa zachodniopomorskiego, ale także z województw ościennych.

Na Pomorzu Zachodnim, poza SDOO w Szczecinie Dąbiu, funkcjonują jeszcze dwa zakłady doświadczalne podlegające stacji. W Białogardzie oraz w Rarwinie koło Kamienia Pomorskiego. Jednostki te dysponują glebami słabszych kompleksów i funkcjonują w warunkach klimatycznych północnej części województwa. Dotychczas brakowało punktu doświadczalnego oceny odmian, który reprezentowałby warunki klimatyczno-glebowe południowo-zachodniej części województwa (powiaty: pyrzycki, myśliborski, gryfiński, południowa część powiatu stargardzkiego i polickiego, zachodnia część powiatu choszczeńskiego). Obszar ten jest „zagłębiem rolniczym” województwa, znajdują się tam gleby wyższych klas bonitacyjnych (KOWR, 9.11.2017).

Strefa
Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Szczecinie Dąbiu, w trakcie swojego istnienia, z około 260 hektarów ograniczyła swoją powierzchnię do około 60 ha. W sąsiedztwie Stacji zaczęła rozwijać się strefa przemysłowa. Nastał trudny czas dla zespołu dr inż. Dariusza Rawickiego. Profil działalności musiał zostać ograniczony. Na horyzoncie pojawił się problem przeprowadzki. We wrześniu 2016 roku Prezydent Miasta Szczecin, Piotr Krzystek wystosował pismo do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Krzysztofa Jurgiela. Miasto wyraziło gotowość koordynacji działań mających na celu wyszukanie terenu zamiennego ośrodka oraz wsparcie w procesie przenoszenia na nowe miejsce. Podjęto rozmowy z Oddziałem Terenowym Agencji Nieruchomości Rolnej w Szczecinie. ANR wskazała atrakcyjny dla SDOO teren. Nowe Linie w gminie Bielice, w powiecie pyrzyckim. 16 września 2016 r. dr inż. Dariusz Rawicki, Dyrektor SDOO został zaproszony na wstępną wizję lokalną powyższej nieruchomości. W piśmie z dnia 27 września 2016 roku prof. dr hab. Edward Gacek, Dyrektor COBORU informuje, że wskazaną lokalizację dla przeniesienia stacji jego jednostka naukowo-badawcza akceptuje. W konsekwencji, Jan Białkowski ówczesny dyrektor OT ANR w Szczecinie podjął działania zmierzające do przekazania gruntów w Nowych Liniach dla COBORU. Rozpoczyna się proces administracyjny związany z przeniesieniem Stacji do Nowych Linii.

Nowe Linie
W kontekście podnoszonego, w ostatnim czasie, problemu podmiotów gospodarczych, które nie wyłączyły 30 proc. z umów dzierżaw w wyniku rozstrzygnięć wprowadzonych ustawą z 16 września 2011 r. za rządów koalicji PO-PSL warto podkreślić, że grunty pod nową lokalizację SDOO pochodzą z restrukturyzacji właśnie takiej spółki. Umowa dzierżawy tej spółki wygasła z dniem 30 września 2016 roku, a dotyczyła ona powierzchni około 527 hektarów. W związku z brakiem możliwości jej wydłużenia z powodu nie wyłączenia 30 procent gruntów, powstała koncepcja wydzielenia z przejmowanej nieruchomości części przeznaczonej pod potrzeby Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian. Takie rozwiązanie miało również zabezpieczyć miejsca pracy dla byłych pracowników spółki. Oddział Terenowy ANR w Szczecinie przygotował program restrukturyzacji przewidujący utworzenie zorganizowanej nieruchomości zabudowanej o łącznej powierzchni około 165 hektarów. Ta miałaby trafić do SDOO, natomiast około 360 ha przeznaczono na dzierżawy w trybie przetargów ograniczonych na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Wydzielono działki o powierzchni od 10 do 15 hektarów, tak żeby umożliwić dojazd do każdej nieruchomości uwzględniając bonitację, rozłóg oraz powiększenie gospodarstw przez różne grupy rolników. Średnia powierzchnia gospodarstwa w gminie Bielice wynosi 13,2 ha. W sąsiedztwie przedmiotowych gruntów występuje duży popyt na grunty rolne. Sprawa powrotu do Zasobu ponad 500 hektarów była przedmiotem spotkań w gminie już w 2015 roku. Po publikacji, w lutym 2016 roku, informacji o przystąpieniu do sporządzenia programu wtórnej restrukturyzacji do OT ANR wpłynęły wnioski od rolników indywidualnych i innych podmiotów na zagospodarowanie ponad 900 ha użytków rolnych. Rolnicy indywidualni liczyli na to, że zorganizowana nieruchomość zabudowana o łącznej powierzchni około 165 ha również będzie rozdysponowana w przetargach ograniczonych dla rolników indywidualnych. W sprawę angażuje się Zachodniopomorska Izba Rolnicza. W czerwcu 2016 roku organizuje spotkanie z rolnikami z gminy Bielice i gmin graniczących. Wśród rolników są osoby zainteresowane gruntami, które miałyby trafić do SDOO. Powoli zaczyna zarysowywać się konflikt na linii: głód ziemi kontra nauka.

Rada na „TAK”, Minister na „TAK”
We wrześniu 2016 roku Spółka Farmex wydaje nieruchomość. Przejęta nieruchomość zostaje poddana wtórnej restrukturyzacji, po akceptacji koncepcji zagospodarowania na posiedzeniu Rady Społecznej działającej przy Dyrektorze OT ANR w Szczecinie (4.10.2016 r.). O przejęciu części nieruchomości przez Stację Doświadczalną Oceny Odmian nie ma jeszcze mowy. Trwają przygotowania od strony dokumentacyjnej, prawnej. Działania Miasta Szczecin oraz Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych wsparte przez Oddział Terenowy Agencji Nieruchomości Rolnych w Szczecinie zyskują akceptację Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zbigniew Babalski, Sekretarz Stanu w MRiRW, w dniu 2.11.2016 r., wyraża zgodę na podjęcie działań zmierzających do zmiany lokalizacji Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Szczecinie Dąbiu. Kierunek działań poprą władze samorządowe gminy Bielice oraz powiatu pyrzyckiego.

Prawo i nauka
Droga do przejęcia nie jest prosta. Prawodawstwo za czasów koalicji PO-PSL ukierunkowane było na wyprzedaż gruntów. Swoistym paradoksem była sytuacja w której minister rolnictwa nadzorujący Agencję Nieruchomości Rolnych, gospodarującą Zasobem WRSP nie mógł doposażyć gruntami tego Zasobu państwowej osoby prawnej jaką jest COBORU, również nadzorowany przez ministra rolnictwa. Dopiero ustawą z dnia 16 grudnia 2016 roku Przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U.2016.2260) do ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z 1991 r. wprowadzony zostaje art. 24a , w którym jest mowa, że na wniosek ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, organu założycielskiego lub organu nadzorującego Agencja, po uprzednim uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, wskazuje nieruchomości wchodzące w skład Zasobu, które mogą być przeznaczone na wyposażenie lub doposażenie państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej. Zapis powyższy znalazł się w ustawie, między innymi, za sprawą uwag zgłoszonych przez Prezesa ANR.

Organizacje rolnicze „ZA”
Od października 2016 roku wszelkie rozmowy i ustalenia w sprawie przeniesienia Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian ze Szczecina Dąbie do Nowych Linii mają miejsce na szczeblu centralnym między władzami Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencji Nieruchomości Rolnych oraz Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych. COBORU deklaruje, między innymi, że z chwilą otrzymania nieruchomości w Nowych Liniach przeznaczy środki ze sprzedaży nieruchomości w Szczecinie Dąbiu na budowę infrastruktury w nowym miejscu. OT ANR w Szczecinie otrzymuje, na tym etapie, pisma do wiadomości, oddział proszony jest przez władze ANR/KOWR o zajęcie stanowisk. Kiedy sprawa SDOO, od strony organizacyjnej i prawnej, jest już przygotowana, co wymagało między innymi dostosowania obowiązującego w Polsce prawa, w dniu 28 lutego 2017 roku przekazanie ziemi z Zasobu w Nowych Liniach SDOO opiniuje Rada Społeczna działająca przy Oddziale Terenowym ANR w Szczecinie. Rada zaakceptowała koncepcję przekazania nieruchomości rolnej, zabudowanej w miejscowości Nowe Linie o powierzchni 164,6750 ha, na nową lokalizację Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian. Pozytywną opinię wyrazili: Edward Kosmal – NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, Andrzej Caban – Wojewódzki Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Wiesław Piątek – Związek Zawodowy Rolników „Samoobrona”, Kazimierz Stoltman – Stowarzyszenie Dzierżawców i Właścicieli Rolnych Województwa Zachodniopomorskiego, Feliks Skotnicki – Federacja Związków Pracodawców i Dzierżawców Nieruchomości Rolnych.

– Zlokalizowanie Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Nowych Liniach, w powiecie pyrzyckim, ma ogromne znaczenie dla rozwoju rolników indywidualnych na Pomorzu Zachodnim. Nie tylko w wymiarze ekonomicznym. Po walce w obronie Polskiej Ziemi, po aresztowaniach w 2015 roku rolników z powiatu pyrzyckiego, doszło do dezintegracji środowiska. Zniszczono przestrzeń zaufania. W 2019 roku oczyszczono rolników z postawionych im zarzutów. Pozostało jednak ogromne poczucie krzywdy i pytanie: co dalej? Potrzebowaliśmy impulsu i miejsca dla zmiany. Stacja w Nowych Liniach jest odpowiedzią na postawione pytanie. Pomoże nam odbudować relacje, wzajemne zaufanie, będzie działała na rzecz podwyższenia poziomu kultury rolnej. Wzmocni jeden z najważniejszych i najsilniejszych ośrodków rolniczych w kraju – mówi Edward Kosmal, przewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” na Pomorzu Zachodnim. To właśnie NSZZ RI „Solidarność”, w latach 2012 – 2015, prowadziła czynny protest w obronie Polskiej Ziemi. W efekcie protestów zmieniło się w Polsce prawo gospodarowania ziemią rolną. Dzierżawa stała się podstawową formą gospodarowania ziemią z Zasobu WRSP. Obniżeniu uległy czynsze dzierżawne (dowiedz się więcej).

ZIR: propozycja całkowicie niezasadna
Prezes Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej Julian Sierpiński pismem z dnia 1 marca 2017 roku skierowanym do Jana Białkowskiego, Dyrektora ANR OT w Szczecinie, informuje, że Zarząd ZIR wnosi swoje uwagi do decyzji dotyczącej przeniesienia SDOO do Nowych Linii. Zarząd ZIR uważa, że propozycja przekazania nieruchomości, jest całkowicie niezasadna, co wynika z faktu, iż miejscowe, specyficzne warunki glebowe (wysoka bonitacja) i agrometeorologiczne nie są reprezentatywne dla województwa zachodniopomorskiego. Zarząd ZIR podnosi jednocześnie, że grunty wysokiej klasy powinny służyć produkcji rolnej prowadzonej przez indywidualne gospodarstwa rodzinne, „o co zawsze zabiegaliśmy i będziemy zabiegać nadal.” Jednocześnie Zarząd ZIR wskazuje OT ANR w Szczecinie, że tenże dysponuje nieruchomością rolną zabudowaną „IGLICE” w obrębie Iglice, w gminie Resko o powierzchni około 166 hektarów, której uwarunkowania doskonale nadają się do weryfikacji wartości odmian poszczególnych gatunków roślin w skali całego województwa w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego, prowadzonego dotąd w Dąbiu. „Jesteśmy przekonani, że obie wymienione zabudowane nieruchomości rolne przedstawiają podobną wielkość i strukturę, jednakże – co bardzo istotne – wyniki doświadczeń odmianowych prowadzone na terenie powiatu łobeskiego będą bardziej reprezentatywne dla całego naszego województwa.” Zachodniopomorska Izba Rolnicza, jak czytamy dalej w dokumencie z 1 marca 2017 r., uznaje za ważny fakt wspierania i regularnego dofinansowania funkcjonowania PDO. Wobec tego Zarząd ZIR chciałby mieć realny wpływ na jego stałe udoskonalenie i optymalizację dla potrzeb producentów rolnych a szczególnie zachodniopomorskich. Podpisał i wysłał do wiadomości Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych i Przewodniczącego Rady Powiatowej ZIR Powiatu Pyrzyckiego – Prezes ZIR Julian Sierpiński.

Kiedy zestawimy treść dokumentów, w tym argumentacji, w sprawie Nowych Linii prof. dr hab. Edwarda Gacka, Dyrektora Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych oraz Zarządu Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej z Prezesem Julianem Sierpińskim na czele, to widzimy znaczące różnice w poziomie warsztatu naukowego, na który to warsztat i jego stałe udoskonalanie i optymalizację członkowie Zarządu ZIR chcieliby mieć realny wpływ. Wskazując, przy tym, teren powiatu łobeskiego, jako bardziej reprezentatywny dla całego województwa… Zresztą proszę spojrzeć i porównać:

Ostre działania
Nie bez znaczenia, dla sprawy, jest stanowisko Wacława Klukowskiego, Przewodniczącego Rady Powiatu Pyrzyckiego ZIR w Szczecinie. Ten w dniu 14.02.2017 r. kieruje pismo do Prezesa ZIR Juliana Sierpińskiego. Oczekuje podjęcia „ostrych działań”, krytykuje zachowanie Dyrektora ANR OT w Szczecinie Jana Białkowskiego. Zarzuca temu, że „podważa i tak już złą opinię o Agencji Nieruchomości Rolnych”. Wskazuje, że rolnicy są zdezorientowani, co do tego, czy mają szansę, aby kiedykolwiek wziąć udział w przetargu na część zorganizowaną (dop. wskazaną jako miejsce przeniesienia SDOO ze Szczecina Dąbie). „Czyżby w kwestii ośrodka zorganizowanego gospodarstwa zmieniła się koncepcja zagospodarowania? Prosimy o wyjaśnienie tej bulwersującej sprawy.”

Punktem zaczepienia, dla argumentacji Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej za przekazaniem około 165 hektarów rolnikom indywidualnym, stają się słowa Pawła Lisowskiego, Zastępcy Dyrektora OT ANR w Szczecinie. Ich interpretacja – przez ZIR – dla przykładu, w piśmie kierowanym do MRiRW przez Prezesa ZIR z dnia 17.08.2017 r., może wskazywać na to, że rolnicy są zwodzeni w temacie Nowych Linii przez OT ANR. Ci oczekują rozdysponowania ziemi, a OT ANR milczy… Jest tylko jedno „ale”. Pytanie, w jakim celu P. Lisowski miałby wprowadzać w błąd rolników? To nie ma sensu. Sprawa SDOO, od kilku miesięcy, była koordynowana na szczeblu centralnym, a 28 lutego 2017 r. w temacie miała wypowiedzieć się Rada Społeczna przy OT ANR w Szczecinie. Lisowski doskonale wie, że od września 2016 roku SDOO jest zainteresowana Nowymi Liniami, a ministerstwo dało „zielone światło” dla przejęcia nieruchomości na potrzeby Stacji. Po co Lisowski miałby zaogniać sytuację przed samym końcem rozmów? Tymczasem W. Klukowski, Przewodniczący Rady Powiatu Pyrzyckiego ZIR oczekuje od Prezesa ZIR w Szczecinie podjęcia „ostrych działań”. Sam także podejmuje zdecydowane działania w szerszym zakresie, niż tylko w temacie Nowych Linii. Organizuje w dniu 23.03.2017 r. protest ponad dwudziestu rolników spod Pyrzyc. Przyjeżdżają traktorami do Szczecina. Wystosowali list do Prezesa Rady Ministrów Beaty Szydło, żądają między innymi odwołania ze stanowisk J. Białkowskiego, dyrektora OT ANR w Szczecinie oraz Waldemara Humięckiego, Prezesa ANR (więcej o sprawie).

Głód ziemi
NSZZ Rolników Indywidualnych “Solidarność” poprosiła KOWR o informacje na temat rozdysponowania ziemi z Zasobu na terenie powiatu pyrzyckiego, w okresie od 1 września 2016 roku do 10.07.2019 r., z rozbiciem na poszczególne lata oraz gminy (zobacz tabelę poniżej). Chodziło o przetargi ograniczone na dzierżawę dla rolników indywidualnych. Z przedstawionych danych wynika, że we wskazanym okresie, do rolników indywidualnych w gminach Bielice, Kozielice i Pyrzyce trafiło 1902 hektary. Podpisano 164 umowy z rolnikami indywidualnymi. Ziemia, o której mowa, pochodziła z restrukturyzacji spółek. Około 165 hektarów, które przeznaczono dla Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian, pochodzi właśnie z restrukturyzacji jednej z takich spółek. Umowa dzierżawy wygasła, w tym przypadku, z dniem 30 września 2016 roku, a dotyczyła ona około 527 hektarów. Około 360 hektarów trafiło na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Jak więc tłumaczyć działanie Zarządu Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej w sprawie SDOO?

Minister cofa zgodę
Sprawa przekazania Nowych Linii Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian przed posiedzeniem Rady Społecznej przy Oddziale Terenowym ANR w Szczecinie w dniu 28 lutego 2017 roku nie jest już żadną tajemnicą. Widać to zresztą po wzmożonej aktywności nie tylko w Zachodniopomorskiem, ale także w Warszawie. Celem Zarządu ZIR staje się cofnięcie decyzji o przekazaniu Nowych Linii Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian. W tej sprawie ZIR prowadzi korespondencję bezpośrednio z instytucjami centralnymi. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Zbigniew Babalski, decyzją z dnia 17.07.2017 r. cofa zgodę na przekazanie nieruchomości. Jest to spowodowane wnioskiem Zarządu ZIR z dnia 14 lipca 2017 r. W piśmie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztofa Jurgiela, z dnia 17.07.2017 r., Julian Sierpiński, Prezes ZIR uzupełnia informacje, których przekazanie ma wstrzymać przeniesienie SDOO do Nowych Linii i spowodować wystawienie około 164 hektarów na przetarg ograniczony dla rolników indywidualnych. Natomiast w piśmie z dnia 17 sierpnia 2017 roku Zarząd Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej dziękuje K. Jurgielowi za zajęcie stanowiska i wycofanie zgody na przekazanie na własność Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian nieruchomości rolnej położonej w miejscowości Nowe Linie. Prezes J. Sierpiński wyjaśnia powody aktywności Zarządu ZIR. W piśmie czytamy, między innymi, „Powyższy przypadek uwypukla również fakt, iż funkcjonowanie Rady Społecznej w Szczecinie jest nietransparentne a jej decyzje nie są realnym odzwierciedleniem potrzeb rolników zachodniopomorskich. Jako Zarząd Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej zwracamy się z prośbą do Pana Ministra o pomoc w wyjaśnieniu tej niełatwej sprawy.”

Stacja w Nowych Liniach
Działanie Zarządu ZIR kierowanego przez Juliana Sierpińskiego opóźniło rozwój ważnej dla rolnictwa na Pomorzu Zachodnim jednostki naukowo-badawczej. Dopiero w czerwcu 2019 roku Centralny Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych przejął od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (dawne ANR) na własność nieruchomość w Nowych Liniach. Powstaje w tym miejscu nowoczesna Stacja Doświadczalna Oceny Odmian. Dotychczas brakowało punktu doświadczalnego oceny odmian, który reprezentowałby warunki klimatyczno-glebowe południowo-zachodniej części województwa (powiaty: pyrzycki, myśliborski, gryfiński, południowa część powiatu stargardzkiego i polickiego, zachodnia część powiatu choszczeńskiego). Obszar ten jest „zagłębiem rolniczym” województwa, znajdują się tam gleby wyższych klas bonitacyjnych (KOWR, 9.11.2017). Kierownictwo COBORU szacuje, że w wyniku rekomendacji odpowiednich odmian do uprawy korzyść dla rolnictwa w województwie zachodniopomorskim wyniesie około 50-60 milionów złotych rocznie (COBORU, 18.12.2017).

Czynnik ludzki
Ministra Krzysztofa Jurgiela zastąpił Jan K. Ardanowski. K. Jurgiel uzyskał mandat Posła do Parlamentu Europejskiego. Jan Białkowski nie kieruje już Oddziałem Terenowym KOWR w Szczecinie (wcześniej ANR). Awansował. W kwietniu 2019 roku został powołany na stanowisko Zastępcy Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Odpowiada za gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa na terenie całego kraju. Zarząd Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej w Szczecinie czekają wybory na nową kadencję (28.07.2019 r.).

Nie bez znaczenia, dla całej sprawy, jest czynnik ludzki. W Zachodniopomorskiem wytworzyły się dwie rolnicze rzeczywistości. Nie przenikają się ze sobą. Szereg zdarzeń, w opisywanej historii, to pochodna relacji w środowisku rolniczym na Pomorzu Zachodnim. Dlaczego trudno o porozumienie? Dlaczego nie można usiąść do stołu i spokojnie porozmawiać? Relacje pomiędzy Janem Białkowskim, Dyrektorem OT ANR w Szczecinie z jednej strony, a Julianem Sierpińskim, Prezesem ZIR w Szczecinie oraz Wacławem Klukowskim, Przewodniczącym Rady Powiatu Pyrzyckiego ZIR w Szczecinie z drugiej nie należą do łatwych. Mogły mieć wpływ na przebieg zdarzeń także w sprawie przeniesienia stacji naukowo-badawczej do Nowych Linii. Należy cofnąć się o kilka lat. W 2012 roku na Pomorzu Zachodnim rozpoczęły się protesty rolników w obronie Polskiej Ziemi. Rolnicy, w grudniu tego roku, organizują protest na Wałach Chrobrego w Szczecinie. Przed siedzibą Oddziału Terenowego ANR w Szczecinie pojawiają się maszyny rolnicze. Niemal codziennie, przez 77 dni, wyjeżdżają kolumną ciągników na ulice miasta blokując jego centrum. Białkowski, w 2013 roku, pełnił funkcję dyrektora biura ZIR. Współpracuje z Sierpińskim. Jest jednocześnie jednym z liderów NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” na Pomorzu Zachodnim i bliskim współpracownikiem Edwarda Kosmala. Jest jednym z przywódców protestów. Na początku 2013 roku Zarząd Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej, z Julianem Sierpińskim na czele, decyduje się na odstąpienie od czynnego protestu w Szczecinie. Rolnicy skupieni wokół NSZZ RI „Solidarność” pozostają na Wałach Chrobrego sami, bez wsparcia samorządu rolniczego oraz Kółek Rolniczych. Białkowski traci pracę w biurze ZIR. 77 dniowy protest w Szczecinie przeradza się w ponad trzyletnią czynną akcję protestacyjną. Trwa próba sił w środowisku rolniczym na Pomorzu Zachodnim. Momentem kulminacyjnym staje się 129 dniowy protest rolników przed Kancelarią Prezesa Rady Ministrów w Warszawie w 2015 roku. „Zielone Miasteczko” powstaje w proteście przeciw polityce rządu Koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 2015 roku dochodzi do zmian politycznych w Polsce. Prawo i Sprawiedliwość przejmuje władzę. Białkowskiemu powierza się kierowanie Oddziałem Terenowym ANR w Szczecinie. To, między innymi, jemu rolnicy na Pomorzu Zachodnim zawdzięczają to, że mogą korzystać z dzierżaw, nie są przymuszani do kupowania ziemi i zadłużania gospodarstw. Urealniono wysokość czynszów dzierżawnych. Polska ziemia została zabezpieczona przed wykupem przez korporacje, spółki z obcym kapitałem. Kiedy na ulicach trwały rolnicze protesty ten, przez ponad trzy lata, oprócz tego, że był obecny na protestach, we współpracy z Edwardem Kosmalem budował ich merytoryczne zaplecze.

Co byśmy osiągnęli, gdybyśmy w 2013 roku poszli drogą wskazaną przez ówczesny Zarząd ZIR? Jak traktować samorząd rolniczy, który w taki sposób jak ZIR odnosi się do rozwoju nauki w obszarze rolnictwa (przykład SDOO)? Fakty są takie, że dziś Zachodniopomorska Izba Rolnicza idzie drogą, w sprawach obrotu ziemią rolną, wywalczoną przez NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Czy możliwy jest dialog w środowisku rolniczym na Pomorzu Zachodnim? Na pewno konieczna jest zmiana zasad współpracy.

Opracowanie na podstawie dokumentów
udostępnionych w trybie dostępu
do informacji publicznej w OT KOWR w Szczecinie:

Sebastian Sahajdak

Szczecin, 10.07.2019 r.
Fot. Google / domena publiczna